Genetik faktörler, diyet, stres ve hastalıkların etkisiyle çeşitli moleküller insanların ağızlarından salınarak ağız kokusuna sebep olur. Pekçok lokal veya sistemik hastalık ağız kokusuna (oral malador, halitozis) sebep olmaktadır.
Normal fizyolojik nedenlerden dolayı oluşan ağız kokusu genelde geçicidir. Geçici veya patolojik olmayan ağız kokusu; açlık, tükürüğün az salgılanması, biriken gıda artıkları, ilaçlar veya sigara içme gibi sebeplerle oluşabilmekte.
Ağız içi kaynaklı sebepler ağız ve dil patolojisi, gingivitis kuruluğu, periodontitis ve dil dorsumu üzerindeki dil pası olarak da bilinen plak tabakasıdır. Gingivitis gibi periodontal hastalığa neden olabilen bakteriler kötü koku oluşumuna sebep olmaktadır. Dil pasını oluşturan bakteriler ve bu bakterilerin içerdiği sülfür gazlarının ağız ortamından arındırılması ağız kokusunu tam olarak geçirmektedir.
Aynı zamanda dil pasının tat tomurcuklarının üstünü kaplanması kişilerde tat duyusunda azalmaya, ağızda çamur hissi yada ağızda metalik bir his oluşmasına neden olabilmektedir.
Dil temizliği yaptığımızda tat tomurcuklarının üstünün açılmasıyla daha ferah nefes aldığımızı, daha iyi tat aldığımızı görmekteyiz. Ağız dışı sebeplerde ağız kokusu oluşturan nazal, nazofarengeal, sinüs ve orofarengeal enfeksiyonlar, diyabetik ketozis, üremi, gastrointestinal gibi durumlar, karaciğer ve böbrek yetmezliği düzensiz bağırsak hareketleri ve lösemi gibi bazı kanser tipleri olabilmektedir.
Ağız içi nedenler ve ağız dışı nedenler aynı anda gözlemleniyorsa o zaman koku şiddetli görülür. Ağız dışı sebeplerle oluşan ağız kokusu, kokuya neden olan hastalığın tedavi edilmesiyle ortadan kaldırılabilir. Bazı hastalıklarda ağız kokusu oldukça şiddetli ve tipik. Karaciğer yetmezliği amonyak, diyabet hastalığındaysa aseton kokusuna benzer koku salınmaktadır.
Ağız kokusu sosyal ortamlarda kişiyi zor durumda bırakarak hastanın psikolojisini etkileyebilir. Ağız kokusu olan kişide özgüven kaybı görülebilir. Bu nedenle tedavi edilmelidir.
Ağız Kokusu Tedavisi
Ağız kokusunu teşhis etmek uzun ve zorlu geçen bir süreç değildir. Ancak doğru tedavi için kokuya neden olan problemin bilinmesi oldukça önemlidir. Tedavisi için hastanın şikayetinin, ağzı içi sebeplere mi diğer sebeplere mi bağlı olduğunun tespiti içindetaylı bir medikal ve dental muayene gereklidir.
Ağız kokusu tedavisinde kullanılan en iyi yöntem, hastanın oral hijyen ve diş bakımı uygulamalarına doğru ve düzenli olarak devam etmesini sağlamaktır. Tartar temizliği ve kök yüzeyi düzleştirmesi gibi işlemler, periodontitis kaynaklı ağız kokusunda etkili bir tedavi olabilir.
Bütün hastalara diş fırçalamayı, dil temizliğini doğru yapmaları, ağız gargaraları diş ipi kullanmayı ve kullanımının önemi anlatılmalı ve eğitim verilmelidir.
Arş. Gör. Nursuna Büşra ÇETİNKAYA
