Çene eklemi tedavisi, kişinin hastalığından dolayı yaşadığı, hayat kalitesini düşüren semptomları geçirmeyi amaçlar. Temporomandibular eklemler (TME), çene hareketlerini kontrol eden son derece karmaşık ve hassas yapılar. Bu eklemler, temporal kemiğin altındaki mandibular fossa ile mandibula kondili arasında bulunur ve değişkenlik gösterir. Kişiden kişiye, hatta aynı kişinin sağ ve sol eklemleri arasında bile belirgin farklılıklar olabilir. Eklemlerimiz, menteşe ve kayma hareketleri yapan karmaşık yapılar.
Çene eklemlerinin hareketini kontrol eden 5 temel kasımız var; massater, medial pterygoid, digastrik, temporalis ve lateral pterygoid. Eklemlerimizin ideal pozisyonu ağız hafif açıkken, dudaklar kapalı, dişler birbirine değmeden ve dilimizin ön kısmı sert damakta olduğunda sağlanır.
Çene Eklemi Hastalıklarının Nedenleri
Çene eklemi hastalıklarının çeşitli nedenleri olabilir. Çene kaslarının aşırı çalıştırılması, travma sonrası hasarlar, dişlerin aşırı sıkılması veya gıcırdatılması, eklem içi kıkırdağın aşınması ve yırtılması, artrit, büyüme ve duruş bozuklukları bunlardan bazılarıdır.
Bu sorunlar, çene ve yüz kaslarında ağrı, çenede tıklanma veya kilitlenme, baş ağrısı ve baş dönmesi, ağzı açma veya kapamada zorluk, konuşma, çiğneme ve esneme sırasında ağrı, kulak ağrısı ve kulak çınlaması gibi semptomlara yol açabilir. Bu problemlerden her biri yaşam kalitesini olumsuz etkiler ve profesyonel tıbbi yardım gerektirebilir. Hastalığınız ilerlemeden çene eklemi tedavisi için diş hastanesi uzman diş hekimlerine mutlaka görünmelisiniz.
Çene Eklemi Hastalıklarının Belirtileri
Çene eklemi hastalıklarının belirtileri kişiden kişiye, hastalıktan hastalığa göre değişebilir.
Ancak, genellikle aşağıdaki gibi genel belirtiler görülür:
- Ağrı: Hastalar genellikle çene, yüz, kulak, boyun, omuz veya ağız içinde ağrı hissederler. Bu ağrı genellikle çiğneme, konuşma veya çenenin hareketi sırasında artmaktadır.
- Tıklanma veya Kilitlenme: Çene eklemi, çene hareket ettirildiğinde tıklama veya çıtırdama sesi çıkarabilir. Bazı durumlarda, çene tamamen kilitlenebilir, bu da ağzı tamamen açmayı veya kapatmayı zorlaştırabilir.
- Çiğneme Zorlukları: Çene eklemi hastalıklarında, çiğneme veya konuşma sırasında rahatsızlık veya zorluklar yaşanabilir.
- Yüzde Şişlik: Çene eklemi bölgesindeki hastalıklar genellikle yüzde veya çene çevresinde şişliğe neden olur. Bu durum ağzın açılmasını veya çiğneme yeteneğini etkileyebilir.
- Baş Ağrısı ve Baş Dönmesi: Çene eklemi hastalıkları bazen baş ağrısına veya baş dönmesine neden olabilir. Bu genellikle çene eklemi ve çevresindeki kasların aşırı gerginliği veya spazmlar nedeniyle oluşur.
- Kulak Ağrısı ve Kulak Çınlaması (Tinnitus): Çene eklemi hastalıkları bazen kulak ağrısına veya kulak çınlamasına neden olabilir. Bu, genellikle çene eklemi ve kulak arasındaki yakın anatomik ilişki nedeniyle olur.
Çene Eklemi Hastalıklarının Teşhisi Nasıl Konulur?
Çene eklemi hastalıklarının teşhisi hem fiziksel muayene hem de röntgen ve görüntüleme teknolojilerinin yardımıyla konulur. Kemikle ilgili bozukluklar genellikle direkt röntgen filmleri veya bilgisayarlı tomografi ile tespit edilirken, yumuşak dokularla ve diskle ilgili sorunlar genellikle Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI) ile tespit edilir. Bu tür görüntüleme yöntemleri, doktorların çene eklemi bozukluklarının tam bir resmini çizmesine yardımcı olur ve en etkili tedavi planının belirlenmesine yardımcı olur.
Çene Eklemi Tedavisi
Çene eklemi tedavisi oldukça önemlidir. Ağız, diş ve çene cerrahisi ile çene eklemi tedavisi yapılmaktadır. Çene eklemi tedavisi birçok şekilde yapılabilir;
- İlaç Tedavisi
İlaç tedavisi, çene eklemi hastalıklarının tedavisinde sıklıkla başvurulan bir yöntemdir. Genellikle ağrı kesici, kas gevşetici ve hastanın genel konforunu artırmak için kullanılır. Bu ilaçlar doktor reçetesi ile verilir ve belirli bir süre boyunca düzenli olarak alınır. Hastanın ağrısı hafifler, kaslar gevşer ve genel yaşam kalitesi artar.
- Fizik Tedavi Yöntemleri
Fizik tedavi, çene eklemi hastalıklarının tedavisinde önemli bir rol oynar. Elektrik akımları ve yüzeyel ile derin doku ısıtıcıları kullanılarak kas ağrıları azaltılır, kas spazmları hafifletilir ve kısalmış kaslar ve dokular gerilir. Bu, genel ağrı ve rahatsızlığı hafifletebilir ve çene ekleminin normal işlevine dönmesini teşvik edebilir.
- Soğuk Tedavi
Soğuk tedavi, özellikle travma veya ameliyat sonrası çene eklemi hastalıklarının tedavisinde önemli bir yöntemdir. Bu tedavi, çene bölgesindeki şişliği ve ağrıyı azaltmayı amaçlar, hızlı bir iyileşmeyi teşvik eder.
- Eklem İçine Enjeksiyon
Bazı durumlarda, çene eklemi hastalıklarının tedavisi için eklem içine enjeksiyonlar gerekebilir. Bu, ağrı kesici maddelerin doğrudan eklem içine enjekte edilmesi veya eklem düzensizliğinin arttığı durumlarda eklem kayganlığını artırmak için maddelerin enjekte edilmesini içerebilir.
- Splint Tedavisi
Splint tedavisi, çene eklemi hastalıklarının tedavisinde-sıkça tercih edilen bir yöntemdir. Diskin yer değiştirmesi durumunda diski normal konumuna getirmek için ağız içine bir plak yerleştirilir. Splint tedavisi aynı zamanda kasları gevşetmek, kapanış bozukluklarını düzeltmek ve diş gıcırdatma durumlarında fonksiyon bozukluğunu en aza indirmek amacıyla da kullanılır.
- Manipülasyon
Manipülasyon, elle çene ekleminin normal konumuna getirilmesini içerir. Bu, ağız açıklığının kısıtlandığı durumlarda normal hareket açıklığını sağlamak için kullanılır. Çene eklemi hastalıklarının tedavisinde etkili bir yöntem olabilir.
Dr. Öğr. Üyesi Özgür ÖZTÜRK
