Tedavi ve korunma yöntemlerini anlayabilmek için çene eklemlerinin yapısını bilmek gerekir. Temporomandibular eklem (TME); dış kulak yolunun önünde, temporal kemiğin altındaki mandibular fossa ile mandibula kondili arasında bulunan bir eklemdir.
Kişiden kişiye ve aynı kişide sağ ve sol eklemlerin birbirlerine göre değişiklik gösterebilir. Çene eklemi menteşe ve kayma hareketi yapan, kayma eksenli bileşik bir eklemdir.
TME hareketlerine katkıda bulunan 5 temel kas;
- Massater
- Medial pterygoid
- Digastrik
- Temporalis
- Lateral pterygoid
Temporomandibular eklemin normal pozisyonu; ağız hafif aralık, dudaklar birleşik, dişlerin birbirine temas etmediği, dilin ilk yarısının sert damakta olduğu halidir.
Çene Eklemi Rahatsızlıklarının Sebepleri Nelerdir?
Çene kaslarının fazla çalışması, travma, (çeneye veya çene yakınlarına darbe), dişleri fazla sıkmak, gıcırdatmak, eklem içi kıkırdağın aşınması ve yırtılması, artrit, büyüme bozuklukları ve duruş bozuklukları çene eklemi rahatsızlıklarının sebepleridir.
Çene eklemlerinde, yüz kaslarında ağrı, çenede tıklama, taşlanma veya kilitlenme, baş ağrısı ve dönmesi, ağzı açma veya kapamada zorluk, konuşma, çiğneme ve esneme sırasında ağrı, kulak ağrısı, kulak çınlaması (tinnitus) Ağrı, çene eklemi problemlerinin en sık görülen belirtilerdir.
Çene Eklemi Rahatsızlıkları Nasıl Teşhis Edilir?
Muayene yanında röntgen incelemeleri de teşhis için önemlidir. Kemiklerle ilgili bozukluğu en iyi direkt filmler ve bilgisayarlı tomografiler gösterir. Yumuşak dokularla ve diskle ilgili bozukluğu ise en iyi Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI) gösterir.
Çene Eklemi Rahatsızlıklarının Tedavisi Nedir?
Tedavideki ilk amaç her şeyden önce hastanın bu konuda eğitilmesi ve buna sebep olan faktörlerin ortadan kaldırılmasıdır.
Hangi tedavi yöntemlerini kullanıyoruz?
- İlaç tedavisi: Ağrıyı kesmek, kasları gevşetmek ve hastayı rahatlatmak için verilir.
- Fizik tedavi yöntemleri: Elektrik akımları, yüzeyel ve derin doku ısıtıcıları kullanılır. Bu yöntemle hastanın ağrısı azalır, kasılan kaslar gevşer, kısalmış dokuların gerilmesinde zemin hazırlanmış olur.
- Soğuk tedavisi: Darbeler ve ameliyat sonrası girişimlerden sonra soğuk tedavi önem kazanır, şişliği ve ağrıyı azaltır.
- Eklem içine enjeksiyon: Ağrı kesici maddeler verildiği gibi, eklem düzensizliğinin arttığı durumlarda eklem kayganlığını artıran maddeler de verilebilmektedir.
- Splint tedavisi: Diskin yer değiştirmesinde diski olması gerektiği konuma getirmek amacıyla ağız içine plak yerleştirilmesidir. Diğer bir kullanım nedeni, kasları gevşetmek, kapanış bozukluklarını düzenlemek ve diş gıcırdatmalarında, fonksiyon bozukluğunu en aza indirmektir.
- Manipülasyon: Yer değiştiren disk elle olması gerektiği konuma getirilmeye çalışılır. Ağız açıklığının kısıtlandığı durumlarda da normal hareket açıklığını sağlamak amacı ile yapılır.
Dr. Öğr. Üyesi Özgür ÖZTÜRK
